Οι εξοπλισμοί σε διεθνές επίπεδο

Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Ευρώπη ξεπέρασαν το 2022 το επίπεδο όπου βρίσκονταν στο τέλος του ψυχρού πολέμου, καταγράφοντας αύξηση άνευ προηγουμένου εδώ και πάνω από τρεις δεκαετίες. Έτσι, σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες ανήλθαν το 2022 σε 2,24 τρισεκατομμύρια δολάρια που αντιστοιχούν στο 2,2% του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Το 2021 οι αντίστοιχες δαπάνες ανήλθαν σε 1,981 τρις δολάρια για αγορά, καταγράφοντας αύξηση 2,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι ΗΠΑ κατέβαλλαν το 39% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών το 2022, και μαζί με την Κίνα, που κατατάσσεται πλέον δεύτερη (13%), έκαναν πάνω από τις μισές από τις στρατιωτικές δαπάνες στην υφήλιο. Οι χώρες που ακολουθούν, η Ρωσία (3,9%), η Ινδία (3,6%) και η Σαουδική Αραβία (3,3%), βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση.

Ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες

Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δαπάνησαν το ποσό των 198 δισεκατομμυρίων ευρώ για την άμυνά τους το 2020, παρά τον αντίκτυπο του COVID-19 στην παγκόσμια οικονομία, ενώ για το 2022 οι δαπάνες ανήλθαν στο ποσό ρεκόρ των 240 δισ. ευρώ, σημειώνοντας την όγδοη διαδοχική χρονιά αύξησης. Έξι χώρες από τις 27 αύξησαν περισσότερο από 10% τις στρατιωτικές δαπάνες τους το 2022, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα (13,3%), ενώ αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση της Σουδίας με αύξηση κατά 30%, καθώς η χώρα περιμένει να εγκριθεί η ένταξή της στο ΝΑΤΟ.

ΝΑΤΟικές αμυντικές δαπάνες

Το ΝΑΤΟ έχει θέσει δύο βασικές κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά τις Αμυντικές Δαπάνες:

• Κατευθυντήρια Οδηγία του 2% επί του ΑΕΠ: Τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας συμφώνησαν το 2006 να αφιερώνουν τουλάχιστον το 2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) σε Αμυντικές Δαπάνες. Η δέσμευση αυτή υποδηλώνει το δείκτη συνεισφοράς των κρατών-μελών στην συλλογική άμυνα, την αξιοπιστία και την πολιτική δέσμευση.
• Κατευθυντήρια Οδηγία του 20% των Αμυντικών Δαπανών: Οι δαπάνες ενός κράτους-μέλους για τα εξοπλιστικά προγράμματα και την κατασκευή υποδομών θα πρέπει να αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 20% του συνόλου των Αμυντικών Δαπανών. Στόχος της Οδηγίας είναι η αντιμετώπιση του κινδύνου απαρχαίωσης του στρατιωτικού υλικού και των εγκαταστάσεων, η αύξηση της διαλειτουργικότητας - συμβατότητας μεταξύ των κύριων οπλικών συστημάτων και η διατήρηση της τεχνολογικής υπεροχής έναντι κάθε δυνητικής απειλής.

Το παρακάτω γράφημα από το Visual Capitalist δείχνει τις αμυντικές δαπάνες για τις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ ως ποσοστό τοου ΑΕΠ για το 2023. Από τα 30 κράτη-μέλη του NATO, μόνο 11 χώρες εκπληρώνουν το κριτήριο δαπανών του 2% του ΑΕΠ. Η Ελλάδα, που καταλαμβάνει την τρίτη θέση, αναμένεται να δαπανήσει το 3,01 του ΑΕΠ της για την άμυνα. Στη δεύτερη θέση είναι οι ΗΠΑ με 3,49%, η Πολωνία καταλαμβάνει την πρώτη θέση με 3,90%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό της Τουρκίας είναι 1,31%.

Παγκόσμιοι εξοπλισμοί το 2024

Οι γίγαντες των στρατιωτικών εξοπλισμών έμειναν πρακτικά αλώβητοι από την οικονομική κρίση που προκάλεσε η πανδημία του νέου κορονοϊού το 2020, καταγράφοντας νέο ρεκόρ πωλήσεων. Σύμφωνα με την έκθεση του Ινστιτούτου Έρευνας για τη Διεθνή Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), ο κύκλος εργασιών των εκατό μεγαλύτερων ομίλων του τομέα της άμυνας έφθασε το 2020 στα 531 δισεκατομμύρια δολάρια (470 δισεκ. ευρώ).

Για το 2024, η παγκόσμια πολεμική βιομηχανία αναμένει ότι τα έσοδα μόνο των τεσσάρων μεγάλων αμερικανικών εταιρειών (Raytheon, Northrop Grumman, General Dynamics και Lockheed Martin) θα αυξηθούν κατά 5,5% – μετά από ένα εξαιρετικό 2023 – για να φτάσουν το ρεκόρ των 235 δισ. δολαρίων. Εάν προστεθούν και οι πέντε μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες – οι γαλλικές Dassault και Thales, η γερμανική Rheinmettal, η ιταλική Leonardo και η βρετανική Bae System-, τα συνολικά κέρδη θα ανέλθουν στα 312,8 δισ. ευρώ. Έτσι, τα έσοδα ολόκληρου του κλάδου θα αυξηθούν το 2024, με μια ήπια άνοδο 3%, κατά 28,3 δισ. ευρώ.

Οι εξελίξεις αυτές συνδέονται με την αύξηση των παγκόσμιων αμυντικών δαπανών που ανήλθαν στο ποσό ρεκόρ των 2,24 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022, σημειώνοντας αύξηση 3,7% σε σύγκριση με το 2021. Πρωταθλήτριες αποδείχθηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες που αύξησαν τον αμυντικό προϋπολογισμό τους κατά 39%, τις οποίες ακολουθούν η Κίνα με 13%, η Ρωσία με 3,9%, η Ινδία με 3,6%, η Σαουδική Αραβία με 3,3% και οι χώρες του ΝΑΤΟ συνολικά με 55%.

6 Δεκεμβρίου Μαρτίου 2021