Ιστορία και εκπαίδευση ΕΚΑΜ

Η Ειδική Κατασταλτική Αντιτρομοκρατική Μονάδα (ΕΚΑΜ) είναι επίλεκτο τμήμα των ειδικών δυνάμεων της Ελληνικής Αστυνομίας, το οποίο έχει συγκροτηθεί για τη διεξαγωγή εξαιρετικά δύσκολων και απαιτητικών επιχειρήσεων και για την αντιμετώπιση καταστάσεων υψηλού κινδύνου (τρομοκρατικές ενέργειες, συλλήψεις βαριά οπλισμένων κακοποιών, αεροπειρατείες, απαγωγές ομήρων, κ.τ.λ). Ανήκει στην Διεύθυνση Ειδικών Αστυνομικών Δυνάμεων (ΔΕΑΔ) και εποπτεύεται απο τον Υπαρχηγό της Ελληνικής Αστυνομίας. Η αρχική δύναμη της ΕΚΑΜ είχε προσδιοριστεί στους 150 άνδρες, όμως μετά την ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων από την Ελλάδα το 2004 κρίθηκε αναγκαία η αύξηση της δύναμής της στους 200 άνδρες. Η ΕΚΑΜ επεμβαίνει ύστερα από προσωπική έγκριση του αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας και για επιχειρησιακούς λόγους χωρίζεται σε 2 ομάδες:

• ΕΚΑΜ 1, με έδρα το Μαρκόπουλο Αττικής με χώρο ευθύνης όλη την επικράτεια
• ΕΚΑΜ 2, με έδρα τη Θεσσαλονίκη που έχει αποστολή επιχειρήσεις σε Ήπειρο- Μακεδονία και Θράκη

Το προσωπικό απαρτίζεται από εθελοντές αστυνομικούς που επιλέγεται με ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια μετά από 3-μηνη δοκιμασία. Για να πάει κάποιος εκεί, αρχικά χρειάζεται να ανακοινωθεί με διαταγή του Αρχηγείου εσωτερικά στην Αστυνομία η ανάγκη για νέους ΕΚΑΜίτες. Οι προϋποθέσεις είναι σχετικά απλές. Ο υποψήφιος πρέπει να έχει υπηρετήσει στην ΕΛΑΣ τουλάχιστον 12 μήνες μετά την έξοδό του από την Αστυνομική Ακαδημία εκ των οποίων τουλάχιστον 3 χρόνια σε μάχιμη υπηρεσία (ΑΤ, Άμεση Δράση, ΥΑΤ/ΥΜΕΤ, ΟΠΚΕ, ΔΙΑΣ, ΖΗΤΑ, ΔΕΛΤΑ, Ασφάλεια), να μην υπερβαίνει το 32 έτος ηλικίας, και να μην είναι υπαίτιος κάποιου πειθαρχικού παραπτώματος. Εφόσον κάποιος γίνει δεκτός, θα πρέπει να περάσει κάποιες τυπικές αθλητικές δοκιμασίες πριν την έναρξη του σχολείου προεπιλογής, όπως τρέξιμο, κάμψεις, έλξεις κλπ.

Ιστορική αναδρομή ΕΚΑΜ

Τέλος, η παρουσία της ΕΚΑΜ για την προστασία αξιωματούχων υψηλής επικινδυνότητας είναι μόνιμη και διαχρονική σε όλα τα μεγάλα γεγονότα της χώρας, όπως, η Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι σύνοδοι Κορυφής, οι παγκόσμιες ή διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις, οι επισκέψεις Αρχηγών Κρατών και άλλων διεθνών Οργανισμών.

Εκπαίδευση στην ΕΚΑΜ

Το πρώτο στάδιο εκπαίδευσης είναι το σχολείο προεπιλογής που διαρκεί 3 μήνες. Εκεί γίνεται το μεγάλο ξεκαθάρισμα, καθώς ειδικά τις πρώτες ημέρες αρκετοί είναι αυτοί που επιλέγουν να αποχωρήσουν. Εκτός από διάφορα τεστ, όπως αντοχής, ταχύτητας και δύναμης, οι συμμετέχοντες θα πρέπει -μεταξύ άλλων- να περάσουν από ψυχομετρικούς ελέγχους, να εξεταστούν στον χειρισμό των όπλων και να αντιμετωπίσουν τον εαυτό τους σε ύψη ή σε κλειστούς χώρους. Κατά την διάρκεια των 3 μηνών, όπως είναι φυσικό, οι υποψήφιοι ΕΚΑΜίτες ασκούνται καθημερινά. Η εκπαίδευση περιλαμβάνει τρέξιμο μέσα στη νύχτα ή στη λάσπη, κουβάλημα βαριών κορμών δέντρων και άλλες επίπονες ασκήσεις. Αξίζει να σημειωθεί, ότι σε αρκετές περιπτώσεις στο τελικό στάδιο φτάνουν λιγότεροι υποψήφιοι απ' όσους έχει ζητήσει η διοίκηση της ΕΚΑΜ για να συμπληρώσει τις κενές οργανικές θέσεις.

Όσοι καταφέρουν να περάσουν το σχολείο προεπιλογής αρχίζουν την επιχειρησιακή εκπαίδευση, η οποία μπορεί να διαρκέσει μέχρι και δύο έτη. Κατά το χρονικό αυτό διάστημα αποδίδονται οι ειδικότητες, όπως ελεύθεροι σκοπευτές, νοσοκόμοι μάχης, παραβιαστές, καταρριχητές - αναρριχητές, δύτες και ειδικοί σε ραδιοχημικά περιστατικά. Τον πρώτο χρόνο κανείς από τους νέους άνδρες της ΕΚΑΜ δεν θα συμμετάσχει σε κάποια επιχείρηση και κάποιοι μπορεί να αντιμετωπίσουν πραγματικό περιστατικό μετά από τρία χρόνια.

Η εκπαίδευση αποτελεί το σύνηθες καθήκον του προσωπικού καθ' όλη τη διάρκεια της παραμονής του στην ΕΚΑΜ, ενώ τα στελέχη της Μονάδας τυγχάνουν ειδικής εκπαίδευσης, τόσο στις διαδικασίες δυναμικών επεμβάσεων όσο και στον ειδικό προστατευτικό ή τον εξοπλισμό επεμβάσεων που χρησιμοποιούν, για να μπορούν να ανταπεξέρχεται με επιτυχία στο απαιτητικό δύσκολο και ιδιόμορφο έργο της μονάδας. Έτσι, το προσωπικό παρακολουθεί σε ετήσια βάση τριμηνιαίο Πρόγραμμα Συντηρητικής Εκπαίδευσης και για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται σύγχρονες εγκαταστάσεις που έχεις στη διάθεσή της η ΕΚΑΜ στην Αμυγδαλέζα Αττικής.

Η μονάδα χρησιμοποιεί επίσης κτήρια σε αστικές ή αγροτικές περιοχές, κατοικημένα ή όχι, το Διεθνές Αεροδρόμιο της Αθήνας και αεροσκάφη των Ολυμπιακών Αερογραμμών, τις εγκαταστάσεις του Λιμένα Πειραιά, του σιδηροδρομικού δικτύου, του ΜΕΤΡΟ, τα πεδία βολής των Ενόπλων Δυνάμεων καθώς και όποιο άλλο μέρος κρίνεται ικανό για εκπαιδευτικούς σκοπούς σε όλη τη χώρα. Για την εκπλήρωση του σκοπού και της αποστολής της σημαντική είναι η κατά περίπτωση κοινή της εκπαίδευση με την Ομάδα των Διαπραγματευτών, τους Πυροτεχνουργούς και τα Ελικόπτερα της Ελληνικής Αστυνομίας. Η ΕΚΑΜ περιλαμβάνει άτομα τα οποία είναι εκπαιδευμένα σε διάφορες ειδικότητες:

• Ειδικές ομάδες εφόδου
• Σκοπευτές ακριβείας
• Ειδικούς σε θέματα παραβιάσεων (θυρών, τοίχων)
• Αλεξιπτωτιστές
• Βατραχανθρώπους
• Αναρριχητές - Καταρριχητές
• Χιονοδρόμους
• Νοσοκόμους πεδίου μάχης
• Χειριστές K9

Καθήκοντα της ΕΚΑΜ

Η μονάδα έχει ως αποστολή την αποτελεσματική αντιμετώπιση σοβαρών και εξαιρετικά επικίνδυνων καταστάσεων (όπως τρομοκρατικές ενέργειες, πειρατείες σε μέσα μεταφοράς, απαγωγές ομήρων, συλλήψεις επικίνδυνων κακοποιών, αντιμετώπιση οχυρωμένων προσώπων, προστασία σε πρόσωπα υψηλής επικινδυνότητας κ.λπ.), καθώς και την επέμβαση σε επικίνδυνες περιοχές που έχουν σκόπιμα μολυνθεί από χημικούς ή βιολογικούς παράγοντες ή έχουν ρυπανθεί από ραδιολογικές ή πυρηνικές ουσίες. Στο ευρύτερο πλαίσιο της αποστολής της η ΕΚΑΜ υποστηρίζει και συμμετέχει όταν κληθεί στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης σε δύσβατες ή επικίνδυνες περιοχές, καθώς και στον απεγκλωβισμό θυμάτων σε μεγάλες φυσικές ή τεχνολογικές καταστροφές ή μεγάλα ατυχήματα.

Η ΕΚΑΜ πραγματοποιεί επιχειρήσεις σε όλη την ελληνική επικράτεια, ενώ, σύμφωνα με το σχετικό θεσμικό πλαίσιο, είναι δυνατή η μετάβασή της στο εξωτερικό για την υποστήριξη αστυνομικών επιχειρήσεων επέμβασης ή την παροχή βοήθειας σε μεγάλες καταστροφές.

Η Μονάδα συνεργάζεται με όλες τις αντίστοιχες Ειδικές Μονάδες των Ελληνικών Σωμάτων Ασφάλειας, όπως τη Μονάδα Υποβρυχίων Καταστροφών του Λιμενικού Σώματος, αλλά και την Ειδική Μονάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών του Πυροσβεστικού Σώματος και πραγματοποιεί κοινές εκπαιδεύσεις και πραγματικές ασκήσεις κοινού ενδιαφέροντος. Επίσης, συνεργάζεται με τις Ειδικές Μονάδες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, χρησιμοποιώντας αεροσκάφη C-130 και ελικόπτερα CH-47D και Super Puma για μεταφορές, καθώς επίσης και ελικόπτερα S-70 Seahawk και Super Puma για τεχνικές καταρριχήσεων Fast Rope και αεραποβάσεις.

Στο ευρύτερο πλαίσιο των συνεργασιών της προσφέρει εκπαίδευση σε εξειδικευμένα αντικείμενα στις Ειδικές Δυνάμεις των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ παράλληλα εκπαιδεύει προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας σε βασικές τεχνικές βολών και στίβου μάχης. Η ΕΚΑΜ αποτελεί μέλος του δικτύου ATLAS, που αποτελεί το δίκτυο των ειδικών δυνάμεων των εθνικών αστυνομιών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό συνεργάζεται με τις αντίστοιχες ειδικές μονάδες του εξωτερικού (όπως New Scotland Yard / SO19, GEO Spain, RAID France, SEK Berlin Germany, Cobra Austria κλπ), καθώς και ευρύτερα σε διεθνές επίπεδο με αντίστοιχες μονάδες (FBI/ Hostage Rescue Team, US Marshals / Special Operation Group, US Army Special Forces κλπ).

Η ΕΚΑΜ συμμετέχει σπίσης στις από κοινού ασκήσεις που πραγματοποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα σε διάφορα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σκοπός αυτών των κοινών ασκήσεων είναι η βελτίωση του εθνικό σχεδιασμού και των πρακτικών και τακτικών αντιμετώπισης ενόπλων κυρίως καταστάσεων. Επίσης η βελτίωση των κοινών διευρωπαϊκών προσπαθειών για συντονισμένη ομοιόμορφη δράση, την κοινή γλώσσα στην επιχειρησιακή τακτική, στη διαλειτουργικότητα του υλικοτεχνικού εξοπλισμού και των μέσων, καθώς επίσης και στην αποτελεσματικότητα της ανταπόκρισης.

Ομάδες Εφόδου της ΕΚΑΜ

Ο αριθμός των στελεχών μίας Ομάδας Εφόδου ποικίλει ανάλογα με το είδος της επιχείρησης. Μπορεί να είναι μόνο δύο άνδρες, μπορεί, όμως, να χρειαστούν και 150 άνδρες αν πρέπει να γίνει έφοδος σε μία πολυκατοικία. Οι βασικές ειδικότητες περιλαμβάνουν: παραβιαστές (breacher στη διεθνή ορολογία - ανοίγει τον δρόμο για την υπόλοιπη έχοντας στη διάθεσή του «πολιορκητικό κριό», λοστό, ή εκρηκτικά ανάλογα με την περίσταση), οι καταρριχητές (έχουν εκπαιδευτεί σε τεχνικές ραπέλ και μπορούν να αιφνιδιάσουν εισβάλοντας από το παράθυρο σε ανύποπτο χρόνο), οι ελεύθεροι σκοπευτές, οι ειδικοί σε ασύμμετρες απειλές, ενώ υπάρχουν άνδρες της Μονάδας, οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί ως αλεξιπτωτιστές και ως αυτοδύτες.

Πριν από κάθε επιχείρηση, προγραμματισμένη ή έκτακτη, τα στελέχη της ΕΚΑΜ πρέπει να έχουν σωστές πληροφορίες για τον στόχο τους και τη διάταξη του χώρου, όπου θα επιχειρήσουν. Αν είναι οπλισμένος και με τί όπλα ο στόχος, αν είναι υπό την επήρεια κάποιας ουσίας, σε ποιο σημείο βρίσκεται, πώς είναι διαμορφωμένος ο χώρος, αν έχει διαδρόμους ή αν έχει τυφλά σημεία.

Η ΕΚΑΜ δεν σταματά να εκσυγχρονίζεται και έτσι συνεχώς προστίθενται στις Ομάδες Εφόδου νέες ειδικότητες, όπως αυτή του Tactical Medic, του «Επιχειρησιακού Νοσηλευτή». Είναι στελέχη της Μονάδας, τα οποία εκπαιδεύονται σε νοσοκομεία της χώρας, αλλά και σε προγράμματα του εξωτερικού, σε παροχή Α’ Βοηθειών σε τραύματα μάχης. Οι Tactical Medic της ΕΚΑΜ ακολουθούν πιστά τα πρωτόκολλα, τα οποία δημιούργησαν επαγγελματίες υγείας. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου και το χτύπημα στις Ηνωμένες Πολιτείες, είδαν ότι ένας πολίτης γιατρός ή νοσηλευτής δεν μπορεί να βρίσκεται στην «καυτή ζώνη» για λόγους ασφαλείας. Αρχικά, λοιπόν, ενέταξαν γιατρούς και νοσηλευτές στις Ειδικές Δυνάμεις, είδαν από κοντά τις ανάγκες, έλαβαν μέρος σε επιχειρήσεις σε πολιτικό περιβάλλον μεν, αλλά με τραύματα πολέμου, από πολεμικά τυφέκια, από εκρήξεις κλπ. και διαπίστωσαν ποιες γνώσεις και ποια υλικά πρέπει να έχει μαζί του ένας Tactical Medic.

Ειδικός εξοπλισμός αποστολής

Στα πλαίσια ενός εξοπλιστικού προγράμματος μαμούθ το 2020/2021, η ΕΚΑΜ παρέλαβε επιπλέον εξειδικευμένο εξοπλισμό αποστολής, που περιλαμβάνει: 14 οχήματα μεταφοράς προσωπικού και μέσων, αλεξίσφαιρα κράνη, γιλέκα μάχης – αλεξίσφαιρες πλάκες, βοηθητικά ηλεκτρονικά σκοπευτικά για τυφέκια, επιχειρησιακές φόρμες και βοηθήματα νυκτερινής παρατήρησης nightvision, αλεξίσφαιρες ασπίδες, ειδικά φυσίγγια, αποστασιόμετρα, ανεμόμετρα για ελεύθερους σκοπευτές και σχοινιά καταρριχήσεων με τα παρελκόμενά τους. Οι άνδρες της ΕΚΑΜ διαθέτουν πλήρη ατομικό εξοπλισμό, όπως: αντιβαλλιστικά κράνη με καλύπτρες, προσωπίδες αερίων, ειδικής σχεδίασης αλεξίσφαιρα γιλέκα και επιχειρησιακές στολές NOMEX.

Εξοπλισμός

Ελεύθεροι Σκοπευτές

Πιστόλια Glock 21 διαμετρήματος .45 με ειδικά πυρομαχικά Πιστόλια SIG SAUER διαμετρήματος .357 με ειδικά πυρομαχικά Πιστόλια Five Seven διαμετρήματος 5,7 Χ 28 Πιστόλια CZ 75 Περίστροφα RUGER .357 Mag Υποπολυβόλα MP-5 διαμετρήματος 9 mm με ειδικά πυρομαχικά Υποπολυβόλα UMP διαμετρήματος 0,40/0,45in Υποπολυβόλα Ρ-90 διαμετρήματος 5,7 x 28 Τυφέκια Μ-16 / Μ-4 διαμετρήματος 5,56 Χ 45. Τυφέκια AK-47 διαμετρήματος 7,62 Χ 39 Πολυβόλα FN/MAG διαμετρήματος 7,62 Χ 51 Καραμπίνες REMINGTON 870 Καραμπίνες Benelli M4 Super 90 Καραμπίνες Molot Vepr-12 Για τον ανωτέρω οπλισμό διατίθενται φακοί και ηλεκτροπτικά συστήματα σκόπευσης ημέρας – νύχτας

Τυφέκια SAKO διαμετρήματος 7,62 x 51 με υποηχητικά πυρομαχικά και διόπτρες 6 x 44 τύπου mount Τυφέκια PSG1 διαμετρήματος 7,62 Χ 51 με διόπτρες CARL ZEISS 1,5-6 x 42 Τυφέκια ACCURACY INTERNATIONAL AW διαμετρήματος 7,62 Χ 51 με διόπτρες Smith and Bender 3-12 X 50 Τυφέκια ACCURACY INTERNATIONAL ΑW διαμετρήματος .338 Lapua Magnum με διόπτρες Smith and Bender 3-12 X 50 Τυφέκια SR-25 STONER RIFLE διαμετρήματος 7.62 Χ 51 με διόπτρες Leopold 3-12 X 50 Για τα ανωτέρω διατίθενται πυρομαχικά Match και Α.Ρ. όπως επίσης και διόπτρες σκόπευσης ημέρας – νύχτας AN-PVS10 με ανάλογους αντάπτορες

Στις 3 Οκτωβρίου 2019 επιλέχθηκε το νέο επιχειρησιακό κράνος της ΕΚΑΜ, μετά την ολοκλήρωση της σχετικής διαγωνιστικής διαδικασίας. Πρόκειται για το αντιβαλλιστικό κράνος AMP-1 της γερμανικής Busch PROTECTIVE, που υπερίσχυσε των προτάσεων που είχαν υποβληθεί από τις υπόλοιπες ενδιαφερόμενες εταιρείες MSA (Γαλλία), MECHLER (Γερμανία), ŠESTAN-BUSCH (Κροατία) και PROTECH (Μεγάλη Βρετανία). Το AMP-1 είναι το πρώτο ελαφρύ σύνθετο κράνος παγκοσμίως με πιστοποιητικό VPAM (HVN-2009), που αποτελεί το "Χρυσούν Πρότυπο" (Gold Standard) πιστοποιήσεως σε βαλλιστικές δοκιμές σε Γερμανία, Αυστρία και Ελβετία. Ως εκ τούτου, οι περισσότερες ειδικές αστυνομικές δυνάμεις στην Ευρώπη, απαιτείται και φέρουν κράνη με τέτοιο πιστοποιητικό.

Επιλέχθηκε η έκδοση ACH Full Cut σε μαύρο χρώμα αλλά περιλαμβάνεται και υφασμάτινο κάλυμμα παραλλαγής Multicam και η σύμβαση ύψους 250.000 ευρώ αφορά σε 150 κράνη και 150 αντιβαλλιστικά κάλυπτρα, συμβατά κατά STANAG 2920. Με το νέο ΑΜΡ-1 θα αντικατασταθούν τα κράνη AC 900/600 της βρετανικής ΝΡ Aerospace που είχαν αγοραστεί προς 16 ετών και όχι μόνο παρείχαν προστασία απλώς από θραύσματα και όχι από βολίδες φυσιγγίων, αλλά είχαν λήξει και από το 2011!

Το πλέον εντυπωσιακό απόκτημα είναι αναμφίβολα το Typhoon GSS-300. Πρόκειται για ένα σιδερένιο γίγαντα με 6.650μ μήκος, 2.434μ πλάτος, 2.750μ ύψος και βάρος 12,5 τόνους με θωράκιση, σε αμάξωμα, κρύσταλλα και ελαστικά κατασκευασμένα για να προστατεύουν τους επιβάτες του σε καταιγισμό πυρών. Το νέο όχημα της ΕΚΑΜ (Ειδική Κατασταλτική Αντιτρομοκρατική Μονάδα) είναι τύπου MRAP (Mine Resistant Ambush Protected) και διαθέτει πλαίσιο σε σχήμα V (για να μειώνει το ωστικό κύμα από εκρήξεις και να προφυλάσσει τους επιβαίνοντες), κινητήρα diesel, 6.700 κ.εκ. 300 ίππων με ροπή που αγγίζει τα 970 Nm στις 1.700 rpm. Μπορεί να περάσει από 1,5 μέτρο νερό και να κινείται με μέγιστη ωριαία ταχύτητα 125 χλμ, με αυτονομία 1.000 χλμ (έχει δύο ρεζερβουάρ πετρελαίου 450 και 150 λίτρων).

Η καμπίνα μπορεί να φιλοξενήσει 8 στρατιώτες ή αστυνομικούς με τον χώρο μεταφοράς προσωπικού να διαθέτει επένδυση για την μείωση του θορύβου και της ζέστης, καθώς και ένα πολύ δυνατό σύστημα κλιματισμού (διαμερίσματος). Τα 8 φινιστρίνια έχουν ανοίγματα για στόχευση προς τα έξω, ενώ υπάρχει και η καταπακτή στην οροφή.

Συζήτηση για την ΕΚΑΜ