UAV τύπου ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ

Η πρώτη απόπειρα των τεχνικών της Πολεμικής Αεροπορίας (σε συνεργασία με την ΕΑΒ) για την κατασκευή ελληνικού UAV τοποθετείται στις αρχές της δεκαετίας του '80. Από τη συνεργασία αυτή προέκυψαν δύο διαφορετικές σχεδιάσεις: το "Πήγασος" (1982) και το μεγαλύτερο "Τελαμών" (1986) που δεν προχώρησε πέρα από το στάδιο του ομοιώματος. Το πρόγραμμα του "Πήγασος", από τη δεκαετία του '90 κι έπειτα αναλήφθηκε εξ ολοκλήρου από την Πολεμική Αεροπορία (ΚΕΤΑ/ΚΕΑ, χωρίς καμία συμμετοχή της ΕΑΒ).

Η ιστορία του «Πήγασος» ξεκινά με μία ομάδα αξιωματικών του ΚΕΤΑ, που εισηγήθηκε τη σχεδίαση και ανάπτυξη ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους, μικρών διαστάσεων, το οποίο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε ρόλους επιτήρησης πεδίου μάχης, αναγνώρισης, αλλά και ως σύστημα αναμετάδοσης ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών. Η εισήγηση έγινε δεκτή από το ΓΕΑ και έτσι ξεκίνησε η ανάπτυξη του ελληνικού RPV, που σύντομα έλαβε την ονομασία «Πήγασος».

Πραγματοποιούνται οι πρώτες πτήσεις του αεροσκάφους με τη χρήση ερασιτεχνικού συστήματος τηλεκατεύθυνσης και οι δοκιμές συνεχίζονται με την παράλληλη ενσωμάτωση τροποποιήσεων και βελτιώσεων τόσο στο αεροσκάφος, όσο και στο σύστημα τηλεκατεύθυνσης.

Σταδιακά, αυξάνονται το ωφέλιμο μεταφερόμενο φορτίο, η ακτίνα και η αυτονομία, ενώ με τη χρήση ισχυρότερων συστημάτων τηλεκατεύθυνσης, επιτυγχάνονται μεγαλύτερες αποστάσεις ελέγχου και κατ' επέκταση μεγαλύτερη επιχειρησιακή ευελιξία.

Παγιώνονται η σχεδίαση, τα τεχνικά χαρακτηριστικά και το σύστημα ελέγχου. Αποφασίζεται η έναρξη του σταδίου μαζικής παραγωγής. Το έργο ανατίθεται στην ΕΑΒ, που σε δεύτερο χρόνο θα αναλάμβανε και την εμπορική προώθηση του αεροχήματος.

Αρχίζουν οι επιχειρησιακές δοκιμές στην 117 Πτέρυγα Μάχης σε συνεργασία με το ΚΕΑΤ, όμως με την ολοκλήρωση της κατασκευής 12 μονάδων οι δοκιμές διακόπτονται το 1989, μετά την απώλεια τεσσάρων αεροσκαφών.

Έπειτα από διεξοδική διερεύνηση αποκαλύπτεται ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων η απώλεια των αεροσκαφών οφειλόταν σε απόκλιση των ορίων εμφάνισης απώλειας στήριξης από τα σχέδια λόγω κατασκευαστικών σφαλμάτων, τα οποία ήταν δύσκολο να εντοπιστούν.

Μετά την απώλεια 4 αεροσκαφών, το ΓΕΑ αποφασίζει τη διακοπή τόσο των δοκιμών, όσο και της διαδικασίας παραγωγής. Έτσι, το πρόγραμμα «παγώνει» για αρκετά χρόνια και στα μέσα της δεκαετίας του '90 θεωρείται βέβαιο ότι ο "Πήγασος" ματαιώθηκε και έχει περάσει οριστικά στο παρελθόν. Τελικά, το 2002 παραδίνεται στην 131 Σμηναρχία Μάχης του Άκτιου Πρέβεζας το πρώτο πλήρες σύστημα και τον Ιανουάριο του 2003, με απόφαση του Ανωτάτου Αεροπορικού Συμβουλίου, ιδρύεται το ΣΜΕΑ/Φ.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Μήκος4,3 μέτρα
Εκπέτασμα πτερύγων6,22 μέτρα
Μέγιστο βάρος απογείωσης250 κιλά
Ωφέλιμο φορτίο40 κιλά
Μέγιστη ταχύτητα106 κόμβους
Επιχειρησιακό ύψος12.000 πόδια
Εμβέλεια185 χλμ
Αυτονομία15 ωρών
Κινητήραςιταλικός κινητήρας 37 ίππων
Διάδρομος απογείωσης / προσγείωσης170 / 500 μέτρα

Αναβάθμιση σε ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ

Τον Αύγουστο του 2005 ολοκληρώθηκε η αναβάθμιση του πρώτου 'Πήγασος Ι' σε 'Πήγασος ΙΙ' με άριστα αποτελέσματα στις πτητικές δοκιμές πιστοποίησης. Συγκεκριμένα, η κυκλικής διατομής άτρακτος του "Πήγασος Ι" αντικαταστάθηκε από μία άλλη τετραγωνικής διατομής που είναι κατασκευασμένη από συνθετικά υλικά. Η τροποποίηση αυτή επέβαλε την αύξηση της επιφάνειας των πτερυγίων διεύθυνσης στο διπλό κάθετο σταθερό ουραίο πτέρωμα για αύξηση της ευστάθειας και του βαθμού ελέγχου και ανταποκρισιμότητας του αεροσκάφους.

Άλλες αλλαγές περιλαμβάνουν την τοποθέτηση πτερυγίων κάτω από τα κάθετα σταθερά για την αύξηση της ευστάθειας, την αντικατάσταση του ο κινητήρας των 30 ίππων από έναν ιταλικό κινητήρα των 37 ίππων, και την αλλαγή του καρμπιρατέρ (που πάγωνε σε μεγάλα ύψη) από σύστημα ηλεκτρονικού ψεκασμού. Επιπρόσθετα, η ελληνική ομάδα προέβη και στη σχεδίαση ενός ειδικά διαμορφωμένου καλύμματος για τον κινητήρα με στόχο τον περιορισμό του υπέρυθρου ίχνους του αεροσκάφους. Το 2008 τα ελληνικά UAV εξοπλίστηκαν με 3 κάμερες υψηλής ευκρίνειας ημέρας-νύχτας ισραηλινής κατασκευής (ηλεκτρονικοί/υπέρυθροι αισθητήρες πραγματικού χρόνου μετάδοσης). Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ καθιστούν το αερόχημα κατάλληλο για επιτήρηση, στοχοποίηση και εκτίμηση ζημιών μάχης.

Τον Ιούλιο του 2006 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες τροποποίησης του συνόλου των υφιστάμενων ΜΕΑ, καθώς και των αντίστοιχων ΣΕΔ, ενώ από το 2007 το ΣΜΕΑ/Φ λαμβάνει μέρος στις Διακλαδικές Ασκήσεις 'Ηνίοχος' και 'Δούρειος Ίππος'.

Τον Δεκέμβριο του 2008 το Σμήνος αναβαθμίσθηκε σε Πολεμική ΜΜΕΑ/Φ, με χαρακτηριστικό κλήσης 'Αχέρων', υπαγόμενη διοικητικά στον Διοικητή της 131 ΣΜ και επιχειρησιακά στο ΑΤΑ. Σήμερα, η Μοίρα έχει ως έδρα της την 110 Πτέρυγα Μάχης στη Λάρισα και διαθέτει 4 συστήματα πλήρως επιχειρησιακά και 2 ακόμη τα οποία βρίσκονται εγκιβωτισμένα.

Το 2009 αποφασίστηκε η παραγωγή 12 επιπλέον αεροσκαφών με εμπλοκή του ΓΕΕΘΑ (λόγω της διακλαδικής αξιοποίησης του συστήματος), ένα πρόγραμμα που δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

17 Ιουλίου 2012

Ηλεκτρολόγος Δημήτρης Ανθής