Ανυπότακτοι

Για τους στρατεύσιμους, εφέδρους και ανυπότακτους που καλούνται για κατάταξη και δεν παρουσιάζονται στις Μονάδες Κατάταξης, τα Στρατολογικά Γραφεία αποστέλλουν επείγοντα έγγραφα αναζήτησής τους στα κατά τόπους Αστυνομικά Τμήματα, προκειμένου να εξακριβώσουν τους λόγους της μη κατάταξής τους. Σε περίπτωση που από τις απαντήσεις των αστυνομικών υπηρεσιών δεν προκύψουν στοιχεία για τους αναζητούμενους ή αυτά που θα προκύψουν δεν είναι επαρκή για τον εντοπισμό τους, τα Στρατολογικά Γραφεία απευθύνονται και σε άλλες Υπηρεσίες της Ελληνικής Αστυνομίας για την άντληση περισσοτέρων και ακριβέστερων στοιχείων.

Η όλη διαδικασία της αναζήτησης των προσώπων της κατηγορίας αυτής δεν υπερβαίνει τους 6 μήνες από την ημερομηνία υποχρέωσης για κατάταξη. Καθ' όλο το παραπάνω χρονικό διάστημα τα Στρατολογικά Γραφεία διενεργούν αλληλογραφίες και υπομνήσεις στις αρχές για τον εντοπισμό των μη καταταγέντων. Μετά την παρέλευση του 6-μήνου τα Στρατολογικά Γραφεία κηρύσσουν ανυπότακτους τους μη καταταγέντες στρατευσίμους και εφέδρους που δεν εντοπίστηκαν και ενημερώνουν τις αρμόδιες στρατιωτικές δικαστικές και αστυνομικές αρχές.

Πόσοι είναι οι ανυπότακτοι στην Ελλάδα;

Παρά τις ευνοϊκές διατάξεις και ρυθμίσεις που ψηφίζονται κατά καιρούς, ο αριθμός των ανυπότακτων εσωτερικού και εξωτερικού αυξάνεται συνεχώς από το 2000 και μετά. Σκανδαλώδεις νόμοι, ελαστική στρατιωτική δικαιοσύνη, μαγειρέματα ιατρικών γνωματεύσεων και κακή οργάνωση του κρατικού μηχανισμού έχουν εκτοξεύσει τον αριθμό ανυπότακτων να ισοδυναμεί με το 1/3 του μεγέθους του Ελληνικού Στρατού. Αν προστεθούν οι κλάσεις 1996 έως 2021, ο αριθμός των ανυπότακτων ξεπερνά τους 30.000 σύμφωνα με στοιχεία της Στρατολογίας όπως παρουσιάστηκαν σε συνέδριο στο Πάντειο Πανεπιστήμιο τον Νοέμβριο του 2019. Δηλαδή, τρεις ολόκληρες μεραρχίες!

Ανυπότακτοι εσωτερικού και εξωτερικού ανά έτος
Συνολικός αριθμός ανυπότακτων
ΈτοςΕσωτερικούΕξωτερικούΕτήσιο Σύνολο
2020 1.219 510 1.729
2019 670 639 1.309
2018 482 840 1.322
2017 382 828 1.210
2016 332 810 1.142
2015 345 903 1.248
2014 306 851 1.157
2013 333 809 1.142
2012 322 1.129 1.451
2011 569 1.395 1.964
2010 418 1.273 1.691
2009 443 1.375 1.818
2008 371 1.120 1.491
2007 336 1.049 1.385
2006 340 994 1.334
2005 358 884 1.242
2004 385 762 1.147
2003 386 745 1.131
2002 423 670 1.093
2001 463 615 1.078
2000 393 575 968
1999 297 580 877
1998 253 475 728
1997 220 497 717
1996 209 502 711

Συνέπειες για τους ανυπότακτους

Βάσει του άρθρου 4 του Νόμου 3257/29-7-04 προβλέπεται η είσοδος ανυπότακτων στη χώρα μας τριάντα μέρες κατ' έτος, χωρίς προϋποθέσεις και χωρίς έλεγχο της στρατολογικής τους κατάστασης. Η παραμονή μπορεί να παραταθεί μέχρι τρεις (3) μήνες με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, όταν στον τόπο που διαμένουν μόνιμα συμβαίνουν σοβαρά γεγονότα όπως πόλεμοι, θεομηνίες κ.τ.λ.

Οι Έλληνες του εξωτερικού, πλην των λιποτακτών, που έρχονται στην Ελλάδα για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα απαλλάσσονται από τον έλεγχο της στρατολογικής τους κατάστασης. Είναι δυνατό να χορηγείται άδεια εισόδου και παραμονής στην Ελλάδα μέχρι 40 ημέρες σε περιόδους εκλογικών αναμετρήσεων, μετά από Κοινή Απόφαση των Υπουργών Εθνικής Άμυνας και Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης.

Σύμφωνα με διατάξεις που κατατέθηκαν τον Ιανουάριο του 2011, εξαιρετικά ακριβή υπόθεση γίνεται η ανυποταξία εφέδρων, όσων δηλαδή μετά τη θητεία τους καλούνται περιοδικά να λάβουν μέρος σε άσκηση των Ενόπλων Δυνάμεων. Η μη ανταπόκριση στην πρόσκληση επιφέρει πρόστιμο 1.000 ευρώ, απαιτητό από την Εφορία και όχι ως αποτέλεσμα δικαστικής διαδικασίας που ουσιαστικά ποτέ δεν ολοκληρωνόταν. Επίσης, προβλέπεται χρηματική ποινή 90 ευρώ (απαιτητά από την Εφορία) κάθε φορά που διαπιστώνεται ότι έφεδροι δεν τηρούν υποχρεώσεις όπως π.χ. η μη ενημέρωση για αλλαγή διεύθυνσης κατοικίας.

Μετά την ανησυχητική διαπίστωση της ραγδαίας αύξησης του αριθμού των ανυπότακτων, ο αρμόδιος υφυπουργός Εθνικής Aμυνας απήυθηνε αυστηρή προειδοποίηση το 2002 ότι θα εφαρμοσθεί η υφιστάμενη νομοθεσία και θα επιταχυνθούν οι ποινικές διαδικασίες σε βάρος τους σε περίπτωση που δεν προσέλθουν άμεσα στα στρατολογικά γραφεία για να μεριμνήσουν για την κατάταξή τους. Η ανυποταξία εξακολουθεί να είναι ποινικό αδίκημα και μάλιστα διαρκές που επισείει σειρά ποινών, όπως στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, διορισμού, δικαιώματος άσκησης επαγγέλματος που προϋποθέτει άδεια διοικητικής ή αστυνομικής αρχής, ενώ υπέχει πρόσθετης στρατιωτικής υποχρέωσης. Έτσι, ο αριθμός των ανυπότακτων που εκδικάζονται στα στρατιωτικά δικαστήρια της χώρας αυξάνεται, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα.

ΈτοςΑνυπότακτοιΠοσοστό αύξησης
2001617
2002700+13,45%
2003506-27,71%
2004880+73,91%
20051.172+33,18%
20063.177+415%
20073.120-0,95%

Η ανυποταξία διακόπτεται:

  • Με τη συμπλήρωση του τεσσαρακοστού πέμπτου έτους της ηλικίας του ανυπότακτου
  • Με την κατάταξη στις Ένοπλες Δυνάμεις
  • Με τη σύλληψη για την ανυποταξία
  • Με την παρουσίαση του ανυποτάκτου στην αρμόδια στρατιωτική δικαστική αρχή
  • Με την κρίση του ανυποτάκτου, από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή των Ενόπλων Δυνάμεων, ως ακαταλλήλου για στράτευση ή με τη χορήγηση αναβολής κατάταξης για λόγους υγείας

Διαβατήρια ανυπότακτων

Διαβατήριο αποκτούν όσοι από τους ανυπότακτους εξωτερικού το έχουν στερηθεί και αναγκάζονται να ζουν ουσιαστικά παράνομα σε αρκετές χώρες ή να αναζητούν ξένη υπηκοότητα. Με το νέο νόμο επιτρέπεται για πρώτη φορά η χορήγηση διαβατηρίων πενταετούς διάρκειας και για την Ελλάδα στους ανυπότακτους εξωτερικού. Επίσης, ρυθμίζονται οριστικά τα θέματα που αφορούν τους προερχομένους από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ με τη χορηγήση τριετούς αναβολής, τρίμηνης μειωμένης θητείας καθώς και απαλλαγής για όσους γράφονται στα μητρώα αρρένων μετά την ηλικία των 35 ετών.

Παλαιότερα, το διαβατήριο έφερε ένδειξη ότι ο κάτοχος είναι ανυπότακτος, η οποία όμως κρίθηκε παράνομη από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Η απόφαση εκδόθηκε ύστερα από προσφυγή ενδιαφερομένων στην Αρχή, αλλά και στον Συνήγορο του Πολίτη καταγγέλλοντας ότι δεν είναι νόμιμη η εγκύκλιος της Διεύθυνσης E3 του υπουργείου Εξωτερικών προς τις Προξενικές Αρχές που ορίζει μεταξύ άλλων ότι στα διαβατήρια ανυπότακτων του εξωτερικού αναγράφεται σχετική ένδειξη ότι δεν έχουν εκπληρώσει τις στρατολογικές τους υποχρεώσεις.

Μόνιμος κάτοικος θεωρείται όποιος έχει την κατοικία του στο εξωτερικό για 11 χρόνια ή εργάζεται και κατοικεί εκεί επί μια 7ετία. Παλαιότερα, η νομοθεσία χαρακτήριζε μόνιμο κάτοικο όποιον είχε γεννηθεί ή κατοικούσε στο εξωτερικό μέχρι το 11ο έτος της ηλικίας του.

Ανυπότακτοι εσωτερικού στο forum
Ανυπότακτοι εξωτερικού στο forum

Ηλεκτρολόγος Δημήτρης Ανθής