Παραλαβές αρμάτων Leopard 1

Η σταδιοδρομία των γερμανικής κατασκευής αρμάτων μάχης Leopard 1 στον ελληνικό στρατό, ξεκινά μόλις το 1981 με την παραγγελία των πρώτων 104 Leopard 1A4 GR, 2 άρματων εκπαίδευσης οδηγών και 4 αρμάτων περισυλλογής Bergepanzer Standard ARV. Ο ιδιαίτερος χαρακτηρισμός A4 GR προκύπτει από το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα άρματα μάχης βασίζονται στον τύπο Α3 αλλά διαθέτουν το Σύστημα Ελέγχου Πυρός EMES 12A3 (χωρίς το σταθεροποιούμενο πανοραμικό περισκόπιο PERI R12 του αρχηγού πληρώματος) και το Όργανο Νυχτερινής Παθητικής Σκόπευσης (Ο.ΝΥ.ΠΑ.Σ) PZB200. Η παράδοσή τους ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 1983 και ολοκληρώθηκε τον Απρίλιο του 1984.

Με αυτά εφοδιάστηκαν οι δύο επιλαρχίες της ΧΧΙV Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας που εδρεύουν στο Λιτόχωρο. Η δομή των επιλαρχιών προέβλεπε τότε 50 άρματα ανά μονάδα έναντι 41 σήμερα, καθώς επίσης και 4 άρματα περισυλλογής. Δυστυχώς, ο συγκεκριμένος αριθμός αποτελεί ευσεβή πόθο για τους Έλληνες αρματιστές, αφού πάντα υπήρχε και συνεχίζει να υπάρχει έλλειψη αρμάτων περισυλλογής όλων των τύπων. Έτσι, και στις αρχές της δεκαετίας του '80, όταν υλοποιήθηκε η προμήθεια των αρμάτων Leopard 1GR, ο αριθμός των αρμάτων περισυλλογής περικόπηκε για λόγους μείωσης του συνολικού κόστους. Τα μόλις 4 άρματα που αγοράστηκαν ήταν τα απόλυτα απαραίτητα για την κάλυψη των αναγκών.

Αρκετά αργότερα, στα τέλη της δεκαετίας του '80, κατέστη δυνατή στο πλαίσιο υλοποίησης ενός μεριδίου γερμανικής βοήθειας η προμήθεια ακόμη ενός άρματος. Το άρμα αγοράστηκε αρχικά για την κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών του ΚΕΤΘ, αλλά σύντομα διατέθηκε στη μια από τις δύο μονάδες για να καλύψει τις επιτακτικές επιχειρησιακές της ανάγκες.

Παραλαβές την δεκαετία '90

Για μεγάλο χρονικό διάστημα το αρματικό δυναμικό της χώρας παρέμεινε αμετάβλητο, αφού η επόμενη προμήθεια Leopard, και μάλιστα μεταχειρισμένου υλικού, καθυστέρησε κατά μία ολόκληρη δεκαετία. Τον Ιούνιο του 1992 παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα 75 Leopard 1 από τη Γερμανία, ως αντισταθμιστικά ωφελήματα για την προμήθεια τεσσάρων φρεγατών ΜΕΚΟ-200ΗΝ τύπου "Υδρα". Στην παραχώρηση υλικού συνέβαλε και η συνθήκη CFE που προέβλεπε τη μείωση των συμβατικών όπλων στην Ευρώπη, όμως η σύμβαση που υπογράφηκε στα τέλη της δεκαετίας του '80 προσδιόριζε μόνο τον αριθμό και όχι τον τύπο των αρμάτων. Εξαρχής, ο ελληνικός στρατός επέμενε στην αποδοχή αρμάτων μόνο του τύπου Leopard 1-A5 για ευνόητους λόγους, ενώ οι Γερμανοί αντιπρότειναν παλαιότερες εκδόσεις, τεχνολογικά παρόμοιες με τα εν υπηρεσία Leopard 1-A4 GR, επικαλούμενοι το πλεονέκτημα της ομοιοτυπίας.

Τελικά, ύστερα από πολλές μέσες και διαπραγματεύσεις, οι Γερμανοί ενέδωσαν και παρελήφθησαν 75 Leopard 1-Α5. Δυστυχώς, τα άρματα που προήλθαν από τα αποθέματα του γερμανικού στρατού παραδόθηκαν χωρίς το κυριότερο εξάρτημα της υπεροχής τους, το θερμικό περισκόπιο του πυροβολητή. Οι αιτίες για τη συγκεκριμένη έλλειψη θα πρέπει να αναζητηθούν στην υψηλή επιπλέον χρέωσή του από τη γερμανική πλευρά και στη μη ύπαρξη προγραμματισμένων πιστώσεων, αφού η αγορά των αρμάτων προέκυψε κατά τις διαπραγματεύσεις για τα αντισταθμιστικά ωφελήματα της αγοράς των φρεγατών.

Μερικούς μήνες αργότερα, και πάλι στα πλαίσια των αμυντικών περικοπών λόγω της συνθήκης CFE, ο Ελληνικός Στρατός παρέλαβε 168 Leopard 1-V and 2 Leopard 1-A5 από τα αποθέματα του Βασιλικού Ολλανδικού Στρατού. Τα Ολλανδικά Leopard 1-V (V=Verbeterd, βελτιωμένο) ανήκουν στην τέταρτη παρτίδα κατασκευής και διαθέτουν την διάκενη θωράκιση της εταιρίας Blohm & Voss, εκτοξευτές καπνογόνων ολλανδικής κατασκευής, και το Σύστημα Ελέγχου Πυρός EMES 12A3 AFSL-2 αλλά χωρίς το θερμικό σύστημα νυχτερινής παρατήρησης.

Με τα παραχωρηθέντα Leοpard 1V και Leopard 1Α5, η Ελλάδα εξόπλισε επιπλέον έξι επιλαρχίες και ο συνολικός αριθμός μονάδων Leopard 1 ανήλθε σε 8. Δυστυχώς, αντί των 40 αρμάτων περισυλλογής που προβλέπονταν, η χώρα συνέχισε να διαθέτει μόλις 5. Μερικές ανάγκες καλύφθηκαν με τη διάθεση αρμάτων περισυλλογής των τύπων Μ88Α1 και Μ48 ARV. Όμως η παρουσία ενός ή δύο αρμάτων διαφορετικής οικογένειας σε μια μονάδα αρμάτων δημιουργεί σε αυτήν μεγάλα προβλήματα και επιβαρύνει σημαντικά το συνολικό έργο συντήρησης του κύριου υλικού της.

Τελευταίες παραλαβές

Tον Οκτώβριο του 1998 ξεκίνησε ένα πρόγραμμα προμήθειας 170 μεταχειρισμένων Leopard 1-A5 από τα αποθέματα του γερμανικού στρατού. Τα πρώτα 5 άρματα έφτασαν στο λιμάνι του Πειραιά στις 15 Οκτωβρίου του 1998, λίγες μέρες πριν την παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου στην Θεσσαλονίκη όπου πρωτοεμφανίστηκαν, ενώ οι παραδόσεις συνεχίστηκαν με ρυθμό 10-12 άρματα το μήνα. Η σχετική σύμβαση ανήλθε σε 18,7 δισ. δρχ. για την προμήθεια, εργοστασιακή επιθεώρηση και τροποποίηση των Leopard-1A5 από τα γερμανικά αποθέματα.

Τέλος, το 1999 αποφασίστηκε η προμήθεια 22 επιπλέον Leopard 1-A5, επίσης από τη Γερμανία, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της 32 Ταξιαρχίας Πεζοναυτών για μεταφορά από τα Πλοία Ταχείας Μεταφοράς κλάσης ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ (ZUBR). Αποκτήθηκαν, επίσης, συλλογές συντήρησης για την εργοστασιακού επιπέδου υποστήριξη του τύπου από το 304 ΠΕΒ.

Στις αρχές του 2001, η Γενική Διεύθυνση Εξoπλισμών εξέδωσε μια πρόταση ενδιαφέροντος για τον εκσυγχρονισμό 104 Leopard 1-A4(GR) και 120 Leopard 1-V σε επίπεδο Α5+. Ο εκσυγχρονισμός των αρμάτων θα γινόταν στο 304 Προκεχωρημένο Εργοστάσιο Βάσης στο Βελεστίνο με συνολικό κόστος 213.000.000 δολαρίων. Θα περιλάμβανε την πλήρη ανακατασκευή του άρματος, αλλά και την τοποθέτηση ενός σύγχρονου Συστήματος Ελέγχου Πυρός με ανεξάρτητο θερμικό σύστημα νυχτερινής παρατήρησης για τον διοικητή του άρματος.

Το πρόγραμμα τελικά ακυρώθηκε, καθώς με την προμήθεια των νέων Leopard 2GR παραχωρήθηκαν 82 πρόσθετα Leopard-1A5 (2003) στο πλαίσιο ΑΩ, ενώ το 2005 αποκτήθηκαν 150 επιπλέον άρματα και 25 πρόσθετα για ανταλλακτικά, 4 άρματα περισυλλογής Leopard-1 ARV Standard και 10 γεφυροφόρα άρματα Leopard-1 Biber, στο πλαίσιο της σύμβασης για την προμήθεια των μεταχειρισμένων Leopard-2A4.

Γ.Ανδρουλάκης - 29 Αυγούστου 2002