Άρμα μάχης M-60 A1/A3
Το άρμα μάχης M-60 αποτελεί εξέλιξη του μέσου άρματος M-48 σε τρεις κυρίως τομείς: την αύξηση της ισχύος πυρός, τη βελτίωση της ικανότητας κίνησης και της αυτονομίας του οχήματος και τέλος της ελαχιστοποίησης των αναγκών συντήρησης.
Τα τελευταία 254 M-60 Α1/Α3 αποσύρθηκαν τον Ιούνιο του 2009, ενώ τον Ιανουάριο 2024 προκηρύχθηκε πλειοδοτικός διαγωνισμός για την εκποίηση 87 αρμάτων μάχης M-60A1 ως πρώτες ύλες, συνολικού προϋπολογισμού 666.333 ευρώ) που βρίσκονταν στην έδρα του 384 ΛΕΣ στο Βελεστίνο Μαγνησίας.
Η ανάπτυξή του ξεκίνησε το 1956 και πρώτο βήμα υπήρξε η τοποθέτηση του κινητήρα AVDS-1790-P. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος ισχύος πυρός, ο αμερικανικός στρατός στράφηκε προς την αντικατάσταση του πυροβόλου των 90 χιλ., υιοθετώντας τελικά το βρετανικό πυροβόλο L7A1 των 105 χιλ. Το νέο άρμα μπήκε σε υπηρεσία το 1960 και δύο χρόνια αργότερα βγήκε από τη γραμμή παραγωγής το εξελιγμένο μοντέλο M-60A1.
| ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ | M-60 A1 | M-60 A3 |
|---|---|---|
| Πλήρωμα | 4 (Αρχηγός, Πυροβολητής, Γεμιστής, Οδηγός) | |
| Βάρος (πλήρες) | 52.600 κιλά | |
| Βάρος (κενό) | 48.700 κιλά | |
| Λόγος ισχύος / βάρος | 14,24 ίπποι/τόννο | |
| Μήκος | 9,44 μέτρα | |
| Ύψος | 3,27 μέτρα | |
| Πλάτος | 3,63 μέτρα | |
| Ταχύτητα σε δρόμο | 48,3 χλμ/ώρα | |
| Αυτονομία | 500 χιλιόμετρα | 480 χιλιόμετρα |
| Αναρρίχηση | 60% | |
| Πλευρική κλίση | 30% | |
| Κινητήρας | Continental AVDS-1790-2D, 12-κύλινδρος αερόψυκτος Diesel, απόδοσης 750 ίππων στις 2.400 σ.α.λ. | |
| Κύριο πυροβόλο | 105 χιλ. | |
| Συζυγές πυροβόλο | 7,62 χιλ. | |
| Αντιαεροπορικό | 12,7 χιλ. | |
Το πήγμα του M-60 είναι κατασκευασμένο από χυτά τμήματα στα πλάγια και ελάσματα στο δάπεδο συγκολλημένα μεταξύ τους, ενώ η διαμόρφωσή του είναι συμβατική με τον οδηγό στο εμπρός μέρος, το διαμέρισμα μάχης στο κέντρο και το χώρο του κινητήρα πίσω. Υπάρχουν τρία σταθερά περισκόπια παρατήρησης M27 τοποθετημένα περιμετρικά που καλύπτουν τόξο περίπου 200 μοίρες, εκ των οποίων το κεντρικό μπορεί να αντικατασταθεί από ένα περισκόπιο υπερύθρων. Τα άρματα που έχουν υποστεί βελτίωση δέχονται στην ίδια θέση ένα παθητικό περισκόπιο AN/VVS-2. Στο κέντρο του οχήματος είναι τοποθετημένος ο πύργος όπου κάθονται τα άλλα τρία μέλη του πληρώματος, ο διοικητής του οχήματος και ο πυροβολητής στα δεξιά και ο γεμιστής του πυροβόλου στα αριστερά.
Στο M-60A1 είναι τοποθετημένος, πάνω από το πυροβόλο, ένας προβολέας ορατού/υπερύθρου φωτός AN/VSS-1 ή AN/VSS-3A με δυνατότητα μεταβολής του εύρους της δέσμης. Το άρμα μπορεί να διασχίσει υδάτινο κώλυμμα βάθους 1,22 μέτρων χωρίς προετοιμασία, ενώ με την κατάλληλη προετοιμασία το βάθος αυτό μπορεί να αυξηθεί στα 2,44 μέτρα. Για τη διάβαση κωλυμμάτων μεγάλου βάθους μπορεί να τοποθετηθεί συσκευή σνόρκελ στη θυρίδα του διοικητή που αυξάνει το βάθος στα 4,12 μέτρα. O κύριος οπλισμός του άρματος είναι το πυροβόλο με ραβδωτή κάννη M68 των 105 χιλ. Μεταφέρονται 63 βλήματα από τα οποία 26 είναι τοποθετημένα στο εμπρός μέρος του πήγματος, αριστερά και δεξιά του οδηγού, 13 βρίσκονται στον πύργο και είναι έτοιμα για χρήση, 21 είναι διατεταγμένα περιμετρικά στη βάση του πύργου και τρία βρίσκονται κάτω από τον πύργο. Το πυροβόλο μπορεί να βάλλει μια μεγάλη ποικιλία πυρομαχικών, συμπεριλαμβανομένων APFSDS, APDS, HEAT, καπνογόνα κ.ά.
Η αναβαθμισμένη έκδοση M-60A3
To M-60A3 είναι η περαιτέρω εξέλιξη του βασικού M-60A1, που προσπάθησε να βελτιώσει μερικές από τις αδυναμίες του προκατόχου του και κυρίως να παρουσιάσει ένα άρμα εφάμιλλο του σοβιετικού T-64/72 εξοπλισμένου με πυροβόλο των 125 χιλ. H ιδέα της αναβάθμισης του πυροβόλου εγκαταλείφθηκε σύντομα για να μην μπει σε κίνδυνο η χρηματοδότηση του προγράμματος XM-1, τότε υπό εξέλιξη, όμως ενσωματώθηκαν βελτιώσεις όπως το σύστημα σταθεροποίησης του πυροβόλου, κινητήρας RISE (Reliability Improved Engine), εκτοξευτές καπνογόνων κ.ά. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω βελτιώσεις είχαν σταδιακά ενσωματωθεί και στα M60A1 στα πλαίσια προγράμματος εκσυγχρονισμού.
H κύρια διαφορά του μοντέλου A3 από το A1 αποτέλεσε το σύστημα ελέγχου βολής κατασκευής Χιούζ. Το σύστημα αποτελείται από δύο μέρη, τον αποστασιομετρητή λέιζερ AN/VVG-2 και τον ηλεκτρονικό υπολογιστή (στερεής κατάστασης) που αντικατέστησε τον αντίστοιχο μηχανικό. Σ' αυτόν εισάγονται στοιχεία όπως η ταχύτητα του ανέμου, η θερμοκρασία και η πυκνότητα του αέρα, η ανά πάσα στιγμή βύθιση του άξονα στήριξης του πυροβόλου, που συνδυάζονται με το ρυθμό αλλαγής της διόπτευσης του στόχου και βαλλιστικά στοιχεία των πυρομαχικών για την εξαγωγή εντολών προς το διοικητή του οχήματος και το σκοπευτή. Το σύστημα βολής αύξησε κατακόρυφα τις πιθανότητες πρώτου πλήγματος, ενώ σε χρήση με το παθητικό σύστημα νυκτερινής κατόπτευσης/σκόπευσης αύξησε δραστικά την ικανότητα διεξαγωγής νυκτερινού αγώνα. O σκοπευτής έχει επίσης σύστημα θερμικής κατόπτευσης (TTS) τρίτης γενιάς, AN/VGS-2 κατασκευής Τέξας Ίνστρουμεντς.
Το πρώτο M-60A3 άφησε τη γραμμή παραγωγής το Φεβρουάριο του 1978, ενώ παρουσιάστηκαν επίσης οι εκδόσεις M-60A3 (PASSIVE) με παθητικά σκοπευτικά M35 και M36 για το σκοπευτή και το διοικητή αντίστοιχα, αλλά και η M-60A3 (TTS) με θερμικό σκοπευτικό (TTS, Tank Thermal Sight) που αντικατέστησε το M35 του σκοπευτή. Το M-60A1/A3 βρίσκεται σε υπηρεσία στου στρατούς πολλών χωρών, όπως οι Αυστρία, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιράν, Ιταλία, Ιορδανία, Ομάν, Σαουδική Αραβία, Νότιος Κορέα, Σιγκαπούρη, Ισπανία, Τυνησία, Υεμένη, Ελλάδα, Τουρκία κ.ά.
Απόσυρση αρμάτων Μ-60
Τον Ιούνιο του 2009 ολοκληρώθηκε η απόσυρση των τελευταίων 254 αρμάτων μάχης Μ-60 Α3ΤΤS. Πρόκειται για τα άρματα που είχαν απομείνει σε υπηρεσία από τα αρχικά 312 της συγκεκριμένης έκδοσης που αποκτήθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 90, μαζί με 357 Μ60 Α1 RISE/RISE Passive. Παρά την απόσυρση 600+ αρμάτων αμερικανικής κατασκευής, η μαχητική ικανότητα του ελληνικού στρατού δεν μειώθηκε καθώς ολοκληρώθηκε η παραλαβή των 150 μεταχειρισμένων Leopard 1A5 που αποτελούν σήμερα την ραχοκοκαλιά του ελληνικού αρματικού δυναμικού.
Δυνατότητα αναβαθμίσεως
Το 2022 διακινήθηκαν κάποια σενάρια περιορισμένης αναβάθμισης των αρμάτων σε συνεργασία με ισραηλινές εταιρείες, που θα στόχευε κυρίως στην εργοστασιακή ανακατασκευή τους και σε μικρές βελτιώσεις στους τομείς των σκοπευτικών και της περιστροφής του πύργου. Ειδικότερα, προτάθηκε η εγκατάσταση σύγχρονων σκοπευτικών, ώστε τα αναβαθμισμένα M-60A3 να εκτελούν βολές σε μεγαλύτερες αποστάσεις, αλλά και η αλλαγή της υπάρχουσας υδραυλικής κίνησης του πύργου σε ηλεκτρική που αυξάνει τη ταχύτητα περιστροφής και την ασφάλεια σε περίπτωση που το άρμα βληθεί (ανάφλεξη των υδραυλικών υγρών του μηχανισμού περιστροφής).
21 Ιανουαρίου 2008
