Ελικόπτερο Agusta A-109

Tο Agusta A-109 Power αποτελεί την τελευταία και πιο αναβαθμισμένη έκδοση της οικογένειας ελικοπτέρων A-109, η οποία ξεκίνησε με την παρθενική πτήση της εκδόσεως Alpha, τον Aύγουστο του 1971. Tα πτητικά και κατασκευαστικά χαρακτηριστικά που ενσωματώνει το ελικόπτερο το καθιστούν ως ιδανική πλατφόρμα για μια ευρύτατη ποικιλία αποστολών, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν η μεταφορά υψηλόβαθμων στελεχών και η εναέρια αστυνόμευση, ενώ στη χώρα μας χρησιμοποιείται για την αεροδιακομιδή ασθενών από το ΕΚΑΒ.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Πλήρωμα	6 (2 ασθενείς σε φορεία, 2 νοσηλευτές και 2 χειριστές)
Κινητήρας	PW-206C με ισχύ 640 ίπποι (απογείωσης), 567 ίπποι (μέγιστη συνεχόμενη) και 670 ίπποι (με έναν κινητήρα εκτός λειτουργίας)
Αυτονομία	5,04 ώρες / 521 ναυτικά μίλια (μέγιστο μικτό φορτίο)
Ύψος	3,5 μέτρα
Διάμετρος έλικα	11,00 μέτρα

To ελικόπτερο Agusta A-109 Power διαθέτει δύο κινητήρες με δυνατότητα επιλογής από το χρήστη μεταξύ του PW206C της Pratt & Whitney και του Arrius-2K1 της Turbomeca, οι οποίοι προσφέρουν πανομοιότυπες επιδόσεις. Οι επιδόσεις τους για τον PW-206C και τον Arrius-2K1 αντίστοιχα, είναι 640/670 ίπποι ισχύς απογείωσης, 567/571 ίπποι μέγιστη συνεχόμενη ισχύς και 670/670 μέγιστη συνεχόμενη ισχύς με τον έναν κινητήρα εκτός λειτουργίας (OEI). H βέλτιστη λειτουργία και απόδοση των κινητήρων επιτυγχάνεται χάρη στο πλήρως αυτοματοποιημένο ψηφιακό σύστημα ελέγχου των κινητήρων (FADEC), ενώ η βρίσκονται πίσω (και όχι επάνω) από το διαμέρισμα των επιβατών εξασφαλίζοντας χαμηλά επίπεδα εσωτερικού θορύβου.

To A-109 Power απαιτεί διμελές πλήρωμα, όμως ο πλήρης και εξελιγμένος ηλεκτρονικός του εξοπλισμός τού επιτρέπει να επιχειρεί σε συνθήκες IFR με έναν μόνο χειριστή. Στον εξοπλισμό αυτό ξεχωρίζουν το Aυτοματοποιημένο Σύστημα Eλέγχου Πτήσεως (AFCS) 3-αξόνων, το οποίο συνδυάζεται με συστήματα ναυτιλίας GPS και Flight Director. Mεγάλο μέρος του πίνακα οργάνων καταλαμβάνουν οι 6 συνολικά οθόνες υγρών κρυστάλλων, εκ των οποίων 4 (ανά δύο εμπρός από κάθε θέση χειριστή) χρησιμοποιούνται για τη ναυτιλία (ηλεκτρονικοί ενδείκτες EADI και EHSI), ενώ οι υπόλοιπες δύο ο θόνες πολλαπλών λειτουργιών αναλαμβάνουν την απεικόνιση των παραμέτρων λειτουργίας των κινητήρων και την οπτική απεικόνιση tης καλής λειτουργίας διαφόρων συστημάτων.

H δυνατότητα ευέλικτης διαμόρφωσης του διαμερίσματος των επιβατών επιτρέπει στο Power τη μεταφορά 4-6 ατόμων, αναλόγως της αποστολής και των απαιτούμενων επιπέδων άνεσης (VIP, corporate, utility). Aυτό όμως που ενδιαφέρει στην ελληνική περίπτωση είναι η διαμόρφωση του διαμερίσματος σε αποστολές αεροδιακομιδής ασθενών. Για την αποστολή αυτή, το A-109 δύναται να μεταφέρει μέχρι 2 ασθενείς σε φορεία, 2 νοσηλευτές και 2 χειριστές, ενώ η δυνατότητα του καθίσματος του συγκυβερνήτη να περιστρέφεται κατά 180° στον οριζόντιο άξονα επιτρέπει τη μεταφορά ενός ακόμη επιβάτη/νοσηλευτή.

Ελληνικές προμήθειες

Το 2000 το ΕΚΑΒ παρέλαβε 5 ελικόπτερα/ασθενοφόρα τύπου Αugusta Βell Α109 Power, σε ένα πρόγραμμα του οποίου η συνολική αξία έφθασε τα 5.800.000.000 δραχμές και περιλάμβανε, εκτός των ελικοπτέρων, την εκπαίδευση και τα ανταλλακτικά.

Ανάμεσα στις υποψηφιότητες που εξετάστηκαν ξεχώρισαν το A-109 Power της ιταλικής Agusta και το BK-117C της γαλλο-γερμανικής Eurocopter. H ελληνική παραγγελία προστέθηκε σε έναν κατάλογο 120 συνολικά παραγγελιών για τη συγκεκριμένη έκδοση της οικογένειας ελικοπτέρων Agusta A-109. Μέσα σε 25 μήνες συνετρίβησαν τρία από αυτά (!!!), προκαλώντας το θάνατο σε δεκατέσσερα άτομα.

• Το πρώτο αεροπορικό ατύχημα συνέβη στις 14 του Γενάρη 2001, κατά την μεταφορά 75χρονου ασθενή με έμφραγμα από την Πάτμο, σε νοσοκομείο της Αθήνας. Τα συντρίμμια του μοιραίου ελικοπτέρου βρέθηκαν στις 19 Ιανουαρίου 2001 στη νησίδα Άγιος Γεώργιος, στα ανοιχτά του Σουνίου. Το ελικόπτερο αντικαταστάθηκε λίγους μήνες αργότερα
• Το δεύτερο ατύχημα συνέβη ενάμιση χρόνο μετά, στις 17 Ιουνίου 2002 στην περιοχή Βίγλα Ανάφης, εκτελώντας διακομιδή ασθενούς από το νησί δτη Ρόδο, αμέσως μετά την απογείωσή του, στις 02:05 τα ξημερώματα
• Το τρίτο ατύχημα συνέβη το βράδυ της Δευτέρας 10 Φεβρουαρίου 2003 και ώρα 21:50 από τη βάση της Μυτιλήνης με προορισμό την Ικαρία για την παραλαβή και μεταφορά στο Νοσοκομείο της Σάμου 70χρονης στην οποία είχε γίνει διάγνωση γαστρορραγίας

Τον Μάρτιο του 2021 παραλήφθηκαν 2 επιπλέον ελικοπτέρων A-109 Trekker, δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Για τον τελικό έλεγχο των νέων ελικοπτέρων ταξίδεψαν στην Ιταλία στελέχη του ΕΚΑΒ αλλά και της Πολεμικής Αεροπορίας, εκτελώντας μεταξύ άλλων και πολύωρη πτήση προκείμενου να ελεγχθούν λεπτομερώς όλα τα συστήματα και οι λειτουργίες του κάθε ελικοπτέρου.

Τα Α109 Trekker θεωρούνται ιδανικά ελικόπτερα για αεροδιακομιδές ασθενών, αφού πετούν μέρα και νύχτα και διαθέτουν ιατρικώς διαμορφωμένη καμπίνα, ενώ οι ταχύτητες που μπορούν να αναπτύξουν (μέγιστη ταχύτητα 281 χιλιόμετρα την ώρα) τα καθιστούν μέσα άμεσης ανταπόκρισης σε έκτακτη ανάγκη. Με αυτά τα δεδομένα, στελέχη του ΕΚΑΒ εκτιμούν ότι οι νησιωτικές αποστολές αεροδιακομιδών θα μπορούν να ολοκληρώνονται σε πολύ λιγότερο χρόνο, σε σύγκριση με τα σημερινά εναέρια μέσα.

Αεροδιακομιδές ασθενών

Μέχρι το 2000, τις αεροδιακομιδές από τα νησιά είχαν αναλάβει τα εναέρια μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων (Chinook, C 130, AB-212, AB-205), τα οποία δεν διέθεταν τον κατάλληλο ιατρικό εξοπλισμό. Μέχρι τότε, ούτε ο Στρατός, ούτε η Πολεμική Αεροπορία διέθεταν δικινητήρια ελικόπτερα με radar που να πληρούσαν τις προδιαγραφές για νυχτερινές πτήσεις IFR (Instrument Flight Rules).

Το έτος 2003, η 358 ΜΕΔ ανέλαβε την εκτέλεση αεροδιακομιδών, παραλαμβάνοντας τα τρία εναπομείναντα ελικόπτερα Α-109 Power του ΕΚΑΒ και συγκροτήθηκε το Σμήνος Ελικοπτέρων ΕΚΑΒ. Το Σμήνος ανεξαρτητοποιήθηκε το 2005 και έλαβε την ονομασία Σμήνος Ελικοπτέρων Άμεσης Βοήθειας (ΣΕΑΒ).

Έτος 2023	Αποστολές	Ασθενείς	Ώρες
B-350/AW-109	677	924	1721
C-27	266	500	868
Super Puma	262	286	791
AB-205/212	85	88	200
C-130	34	58	81

26 Οκτωβρίου 2007